EYT’lilere Kritik Uyarı: Kanun Çıkmadan Önce Düzeltin!

Emeklilikte yaşa takılanlar yasası milyonlarca EYT’li tarafından yakından takip ediliyor. 4447 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren sigortalıların emekli olma süreleri kademeli olarak uzadı. Aralık ayında gündeme gelmesi beklenen EYT düzenlemesi ile ilgili sigorta girişi ile prim ödenme günü farklı olanlara uzmanlardan kritik bir uyarı geldi.
 
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi gündemdeki yerini koruyor. Yaklaşık 6 milyon kişinin yaşadığı EYT sorununu çözmesi beklenen yasanın Aralık ayında gündeme gelmesi beklenirken uzmanlardan sigortalılık süresiyle ilgili kritik bir uyarı geldi.
Gazeteci İsa Karakaş, köşe yazısında EYT’lilerin 25 yıllık sigorta süresinin nasıl belirleneceğine ilişkin bir yazı kaleme aldı. Çalışanların emekliliğe hak kazanıp kazanmadığının tespitinde yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi faktörlerine bakıldığını hatırlatan Karakaş, çoğunluğunu 4/1-a sigortalıların (SSK’lılar) oluşturduğu EYT’lilere önemli uyarılarda bulundu.
EMEKLİLİK ŞARTLARI
Emeklilikte yaşa takılan SSK’lılar, taleplerine uygun olarak EYT (4447 S.) Kanunu öncesi hakları verildiği takdirde yaş faktörü hariç kadınlar 20, erkekler ise 25 yıldan beri sigortalılıklarının bulunması ve en az 5 bin gün emeklilik primlerini doldurmaları halinde emekli olabilecek. Belirtilen şartlardan özellikle erkek SSK’lıları ilgilendiren 25 yılık sigortalılık süresini yerine getiremeyen çok sayıda EYT’linin olduğunun altını çizen Karakaş, sigortalılık süresinin ne olduğunu ve bu süreyi etkileyen faktörlerle ilgili EYT Kanunu çıkmadan önce yapılması gerekenleri açıkladı.
SİGORTALILIK SÜRESİ NEDİR?
Sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm olmak üzere emeklilik sigortalarına bağlı olarak ilk kez çalışmaya başlanan tarih ile emekli aylığı bağlanılmasına yönelik yazılı istekte bulunulan tarih, ölen sigortalılar için ise sigorta başlangıcı ile ölüm tarihi arasında geçen süre ‘sigortalılık süresi’dir.
“KANUN ÇIKMADAN ÖNCE DÜZELTİLMELİ”
İlk defa prim veya kesenek ödenmeye başlanılan tarihin SSK tarafından sigortalılık süresinin başladığı tarih olarak dikkate alındığını belirten Karakaş, çoğunluğu EYT’lilerden oluşan SSK (4/1-a) sigortalılarının ilk işe giriş tarihi ile primlerin ödenmeye başladığı tarih farklı ise, sigortalılık süresinin başlangıcı olarak prim ödenmeye başlanan tarihin esas alındığını söyledi.
EYT’lilerin bu duruma dikkat etmeleri gerektiğinin altını çizen Karakaş, EYT Kanunu çıkmadan özellikle 1998 ve 1999 yıllarında ilk defa sigortalı girişi bulunan erkek EYT’lilerin bu sorunu düzeltmelerinin yararına olacağını söyledi.
Öte yandan EYT düzenlemesine ilişkin son olarak açıklamalarda bulunan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, tek formül üzerinden durulan EYT düzenlemesinin Aralık ayında gündeme geleceğini söylemişti.
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
EYT düzenlemesi 8 Eylül 1999’dan önce ilk kez sigortalı olan, prim ve yıl şartlarını sağlamalarına rağmen yaş şartını bekleyen sigortalıları kapsıyor.
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için erkeklerde 25 yıl, kadınlarda ise 20 yıl sigortalı olma şartı bulunuyor.
4447 SAYILI YASA İLE
KADEMELİ EMEKLİLİK
4447 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği tarih olan 8 Eylül 1999’dan itibaren sigortalılık süresi 23 yıldan az olan erkekler, yeni getirilen emeklilik şartlarına geçişi kademeli olarak sağlanırken kademe şartlarının belirlenmesinde ise sigortalılık süresi baz alındı.
Emeklilik şartları, sigortalılık süresi çok olanlar yeni yasadan daha az, sigortalılık süresi az olanlar ise fazla etkilenecek şekilde kademeli olarak yeniden belirlendi.
4447 sayılı yasadan dolayı oluşan yeni emeklilik şartlarına göre bazı erkek sigortalıların emekli olacağı tarih 15 yıla kadar uzamış oldu.
4447 sayılı yasa ile yapılan bu düzenleme sigortalı (SSK’lı) çalışanlarda emeklilikte yaşa takılan (EYT) kesimi oluşturdu.
43 YAŞ VE 25 YIL YETİYORDU
4447 sayılı yasanın yürürlük tarihi olan 8 Eylül 1999 tarihinden önce 18 yaşında sigorta girişi yapılan ve 5000 gün prim ödemesi şartıyla 25 yıllık sigortalılık süresini doldurduktan sonra 43 yaşını bitirdiğinde emekli olabilecek olan erkek sigortalıların sigorta başlangıç tarihlerine göre; emekli olacağı süre 2 yıl ile 15 yıl arasında uzatılarak EYT mağduru edildiler.
PRİM AZSA 55 YAŞ YETERLİYDİ
Erkek sigortalılar 4447 sayılı yasadan önce 15 yıllık sigortalılık sürecinde 3600 prim gününü tamamlama şartıyla 55 yaşını doldurunca yaş haddinden dolayı emekli olabiliyordu.
4447 sayılı yasadan sonra yani 8 Eylül 1999 tarihinden itibaren sigorta girişi olan erkek sigortalıların yaş haddinden emeklilik şartları; 4500 gün prim ödeme, 25 yıl sigortalılık süresi ve 60 yaş olarak değiştirildi. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların yeni şartlara geçişi de kademeli olarak sağlandı.