Bekçiler Artık Bunu Yapamayacak!

Yüksek Mahkeme, çarşı ve mahalle bekçilerinin haftalık çalışma süresinin 40 saati aşabileceği ve durdurdukları kişi veya araçta elle kontrol yapabilecekleri hükümlerini iptal etti. İptal kararlarının yürürlüğe girmesi ise 9 ay sonra olacak. 

Yüksek Mahkeme, CHP'nin 7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nun bazı hükümlerinin iptaline ilişkin başvurusunu değerlendirdi ve karara bağladı. Kanunun 6. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan "Görev bölgeleri içinde bulunan konut, iş yeri ve araçlar gibi malların korunmasında sahipleri tarafından noksan alınan tedbirleri tamamlattırmak" kuralı iptal edildi.

KURALIN BELİRSİZ OLDUĞU SONUCU

Kararda, önleyici ve koruyucu görev kapsamında "noksan tedbirlerin" ne anlama geldiğinin açıklanmadığına dikkat çekildi. Ayrıca, bu tedbirlerin tamamlanması konusunda hangi yetkilerin olduğu, kapsamının ve sınırlarının nasıl belirleneceği konusunda yeterli kanuni ilke ve çerçevenin olmadığı belirtildi. Bu nedenle, söz konusu kuralın belirsiz olduğu sonucuna varıldı.

BAZI HÜKÜMLER İPTAL EDİLDİ

Yüksek Mahkeme, Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nun 6. maddesinin 1. fıkrasının ç bendini iptal etti. Bu bent, çarşı ve mahalle bekçilerinin genel kolluk kuvvetleri gelene kadar kamu düzenini bozacak gösteri, yürüyüş ve karışıklıkları önlemek amacıyla önleyici tedbirler almasını öngörüyordu. İptal gerekçesinde, kamu düzenini bozacak eylem ve durumların niteliği, boyutu ve sınırlarının belirlenmediği, toplantı ve gösteri yürüyüşlerini sınırlayan önleyici tedbirlerin neler olduğunun ve kapsamının düzenlenmediği vurgulandı.

"ELLE KONTROL" DÜZENLEMESİNE İPTAL

Anayasa Mahkemesi, Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nun 6. maddesinin 1. fıkrasının g bendinde yer alan çarşı ve mahalle bekçilerinin "halkın sükun ve istirahatini bozanları ve başkalarını rahatsız edenleri engelleme görevi" hükmünü iptal etti.

Kararda, "Halkın sükun ve istirahatini bozmak, başkalarını rahatsız etmek eylemlerinin kabahat kapsamında değerlendirileceği, engellemenin kapsamı, hangi yetkileri içerdiği ve sınırları konusunda kural belirsizdir." tespiti yapıldı. Engelleme yetkisinin uyarma yetkisini aşmasının ve temel haklara müdahale boyutuna ulaşmasının da mümkün olduğu belirtildi ve "engelleme" ifadesinin zor kullanma veya silah kullanma yetkisini içerip içermediğinin belirsiz olduğu vurgulandı.

HAFTALIK ÇALIŞMANIN 40 SAATİ 

AŞMASINI ÖNGÖREN KURAL İPTAL

Çarşı ve mahalle bekçilerinin çalışma sürelerinin 40 saati aşabileceğini belirten Kanun'un 12. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "emniyet ve asayişin gerektirdiği durumlarda haftalık 40 saat olarak belirlenen çalışma süresinin haftada bir gün istirahat verilmek kaydıyla artırılabilmesi" hükmü, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi.

Kararda,"Çalışma süresinin azami ne kadar artırılabileceği, artırılan bu sürelerin nasıl telafi edilebileceği konusunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle kuralla öngörülen sınırlama belirli ve öngörülebilir nitelikte değildir. Anayasa Mahkemesi, açıklanan gerekçelerle kuralın Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir." ifadeleri yer aldı.

9 AY SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRECEK

Anayasa Mahkemesi, kanunda yer alan "Emniyet ve jandarma teşkilatlarında istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin amirleri, meslek hiyerarşileri içinde tespit edilir" hükmünü iptal etti. İptal gerekçesi, çarşı ve mahalle bekçilerinin talimat alacağı, işlemlerini hukukilik ve yerindelik bakımından denetleyecek, düzeltecek, iptal edecek, disiplin, atama, terfi işlemlerini yapacak amirlerin kimler olduğunun kuralda belirtilmemesi olarak gösterildi.

Yüksek Mahkeme tarafından yapılan iptal kararları, 9 ay sonra yürürlüğe girecektir.