Engelli Emekliliğinde MERAK EDİLENLER

TBMM'ye sunulan kanun teklifi ile 2008 yılından önce sigortalı çalışmaya başlayan SSK'lıların engelli emeklilik koşulları değişecek. Engelli vergi indirimi belgesi ile emeklilik hakkı ortadan kalkacak. Yeni düzenlemeyle nelerin değişeceği merak ediliyor. Ahmet Kıvanç, engelli emeklilik koşullarındaki değişiklikler ile ilgili sorularını yanıtladı.  

AK Parti milletvekillerince TBMM’ye sunulan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifi, 2008 öncesi sigortalı çalışmaya başlayan SSK’lıların (4/a) engelli emekliliği konusunda kapsamlı değişiklik öngörüyor. Konuyla ilgili çok yoğun sorular geliyor. Sorulara geçmeden önce konuyu özetleyip, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Yardımcısı İsmail Ertüzün’ün bazı önemli hususlarda TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu’nda milletvekillerinin sorularına verdiği cevapları aktaracağım. 

Sigorta girişi 2008 öncesi olan SSK’lılar, en az yüzde 40 oranında engelli olmaları halinde vergi indirimine esas engellilik derecelerine göre aranan prim günü ve sigortalılık süresi koşullarını yerine getirmeleri halinde yaşa bakılmaksızın emekli olabiliyorlar. Vergi indirimine esas raporlarda engellilik derecesi hastalıklara göre belirlenen puanlar üst üste konularak belirleniyor. Örneğin bir kişinin tansiyon, şeker, kalp rahatsızlığı gibi hastalıkları varsa bunlara ilişkin puanların toplamı engellilik oranını oluşturuyor.

Teklifteki düzenleme aynen yasalaşırsa, 2008 öncesi çalışmaya başlayan SSK’lılar sağlık raporu konusunda 2008 sonrası çalışmaya başlayanlar ile aynı kurallara tabi olacaklar. Maliye Bakanlığı Sağlık Kurulu devreden çıkacak. Raporlar SGK sağlık kurullarınca verilecek. İtirazlar ise SGK Merkez Sağlık Kurulu’nda karara bağlanacak. SGK sağlık kurullarından rapor alınırken hastalıklar için puanlar üst üste konulmayacak. Kişinin en önemli rahatsızlığının çalışma gücünde kayıp yaratıp yaratmadığına, yaratıyorsa ne oranda yarattığına bakılacak.

2008 öncesi çalışmaya başlayanların engellilik oranına göre kademeli emeklilik koşulları da değişecek. 31 Aralık 2008 tarihinden önce çalışmaya başlayan SSK’lılardan çalışma gücü kayıp oranı yüzde 40 ile 49 arasında olanlar 18 yıl sigortalılık süresi ve 4100 prim günüyle, yüzde 50 – 59 arasında olanlar ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3700 prim günüyle emekli olabilecekler.

KONTROL MUAYENESİNE TABİ 

EMEKLİLERDE HAK KAYBI OLMAYACAK

Vergi indirimine dayanarak emekli olanların kazanılmış hakları korunacak. Aylıklarını almaya devam edecekler. Süresiz engelli raporu bulunanlar, haklarında herhangi bir ihbâr, şikâyet ya da savcılık soruşturması bulunmadıkça kontrol muayenesine tabi tutulmayacaklar.

Emekli aylığı almakta olan ancak raporu süreli olanlar şu anda olduğu gibi kontrol muayenesine tabi tutulacaklar. SGK Başkan Yardımcısı Ertüzün, kontrol muayenesine tabi tutulanların muayenelerinin SGK sağlık kurullarınca yapılmakla birlikte, vergi indirimine esas rapor aldıkları tarihteki yönetmelik hükümlerinin dikkate alınacağını söyledi. Kontrol muayenesinde, emekli aylığı bağlanan tarihteki yönetmelik neyi gerektiriyorsa kanun değişikliği sonrasında da aynı kurallar geçerli olacak.

Ertüzün, yaklaşık 306 bin civarında kişinin aylık almakta olduğunu, bunların bir kısmının kontrol muayene tarihleri bulunduğunu belirtti. Bunların aylıklarının ödenmeye devam edeceğini kaydeden Ertüzün, kazanılmış hakların korunduğunu vurguladı. Ertüzün, “Kontrol muayene tarihi öngörülmüş aylık ödenmekte olan kişinin rapor süresi sona erdiğinde, değerlemesi yine o raporu aldığı tarihteki yönetmelik çerçevesinde yapılacak” dedi.

SGK’DAN TEKRAR İŞGÜCÜ KAYBI

RAPORU MU ALMAK MI GEREKECEK?

Sigorta başlangıç tarihim 6.12.2005. İkinci derece engelliyim ve vergi indirimi raporum var. Çalıştığım kurum tarafından bordroma da ikinci dereceden vergi indirimi yansıtılmakta. Emeklilik hakkını kazanmış durumdayım. Prim günüm vs emekli olmama müsait. Ekonomik şartlar ve emekli aylığımın 12.800 TL görünmesinden dolayı emekli olamıyorum. Yeni kanun çıkarsa tekrar SGK’dan iş gücü kaybı raporu mu almam gerekecek? (Zekai A.)

Elinizde bulunan engellilik raporu ile vergi indiriminden yararlanmaya devam edeceksiniz. Kanun çıktıktan sonra emeklilik başvurusu yaparsanız, işgücü kaybı oranınızın tespit edilebilmesi için SGK sağlık kurullarından rapor alacaksınız. Raporda işgücü kaybınız en az yüzde 40 ve üzerinde tespit edilirse emekli aylığı bağlatabilirsiniz.

DEVLET MEMURLARININ ENGELLİ 

EMEKLİLİK KOŞULLARI DEĞİŞECEK Mİ?

Temmuz 2000’de devlet memuru olarak çalışmaya başladım. 2022 Eylül’de %46 engelli raporu aldım. Yeni çıkacak torba yasadaki engelli emeklilik koşullarındaki değişiklik bizleri de kapsayacak mi? (Perihan D.)

TBMM gündemindeki kanun teklifi sadece 2008 öncesi çalışmaya başlayan SSK statüsündeki kişilerin engelli emeklilik koşullarını etkilemektedir. 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olanlar ile ilk defa Ekim 2008 tarihinden itibaren çalışmaya başlayan devlet memurları ve BAĞ-KUR’luların engelli emeklilik koşullarında hiçbir değişiklik yapılmamaktadır.

YÜZDE 47 ENGELLİ RAPORUYLA 

EMEKLİ OLUNABİLİR Mİ?

Engelli emekliliği için almak istediğim rapor Maliye Bakanlığı Sağlık Kurulu'na takıldığı için yapılacak değişiklik beni sevindirdi. 2012 yılında aldığım (sol gözümün protez olması sebebiyle) %47 oranında rapora sahibim. Maliye bu raporu %32 değerlendirip vergi indirimi ve erken emeklilikten faydalanmamı uygun görmedi. O raporda sağ gözüm tamdı fakat artık sağ gözüm de bozuldu ve gözlük kullanıyorum.

2007 yılında çalışmaya başladım. Prim gün sayım 4802, sigortalılık sürem 14 yıl. Kanun değişikliği ile emekli olabilir miyim? Olacaksam ne zaman emekli olurum? (Okan A.)

Önceki aldığınız rapor emeklilik başvurusunda dikkate alınmayacak. SGK sağlık kurulundan alacağınız yeni raporda çalışma gücü kaybınız yüzde 40 – 49 arasında çıkarsa 18 yıllık sigortalılık süresini tamamladığınız tarihte emekli olabilirsiniz.

ENGELLİ OLANLARIN 

EMEKLİLİK HAKKI ALINACAK MI?

2017 yılında %41 oranında engelli oldum. Fakat çalışmaya devam edebiliyorum. Değişen emeklilik şartları ile elimizden emeklilik hakkımız alınacak mı?

İşimi seviyorum, sancılarım olsa da bir şekilde çalışmaya devam ediyorum. Ama çok kararsız kaldım, acaba bu yeni düzenleme bizim durumda olanlara ne gibi sıkıntılar getirecek? Şimdi emeklilik dilekçemi vermek istemiyorum. Fakat emeklilik şartlarım zorlaşacaksa dilekçemi vermek istiyorum. Sizin öneriniz nedir? (Özkan K.)

Sigortalı çalışmaya 2008 Ekim sonrası başladıysanız ve raporu SGK sağlık kurullarından aldıysanız emeklilik koşullarınızda bir değişiklik olmayacak. Sigortalı çalışmaya 2008 Ekim öncesinde başladıysanız, kanun yürürlüğe girdikten sonra yeni kurallara göre emekli olacaksınız.

ESKİ ENGELLİ RAPORU İLE 

EMEKLİ OLUNABİLİR Mİ?

Ben 10.300 gün primle SSK’dan emekli olma şartını sağlamış durumdayım. Yaşım 54. İşe girerken %45 raporla engelli statüsünde çalışmaya başlamıştım. Fakat yıllar sonra engelli oranım %25’e düşürüldü ve engelli statüsünde çalışmayı bıraktım. Vergi indirimim iptal oldu. Paraya ihtiyacım olduğu için de çalışmaya devam ettim ve şimdi emekliliği hak ettim çok şükür.

İşe girişte aldığım belge ile şimdi engelli emekliliğine başvurabilir miyim? Yeni rapor mu istenir? Mevcutta prim günüm yüksek iken bu bana emeklilik maaşının yüksek olmasında fayda sağlar mı? (Tevfik A.)

İşe girerken aldığınız engelli raporuyla ne kanun değişikliğinden önce ne de kanun değişikliğinden sonra emekli olamazsınız. Kanun yürürlüğe girdikten sonra engelli emeklilik hakkından yararlanabilmeniz için SGK üzerinden rapor almanız gerekir. Prim gününüzün yüksek olması elbette emekli aylığınıza fayda sağlar.

Kaynak: Habertürk