Fikir Isparta Topluluğu’nda “Bağımlılık” Konuşuldu: Çarpıcı Tespitler

Isparta’da farklı kesimlerden bir araya gelerek kentin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına dair projeler üreten Fikir Isparta Topluluğu, bu haftaki toplantısında “Bağımlılık” konusunu gündeme taşıdı. Bağımlılıkla Mücadele Koordinasyon Merkezi (BAMKOM) kapsamında çalışan Uzman Psikiyatri Hemşiresi Zinet Apaydın ve Mimar Dr. Aydın Apaydın, topluluk üyelerine uyuşturucu ve diğer bağımlılık türleriyle ilgili kapsamlı bir sunum gerçekleştirdi.

Karabulut, “Nesnel fikirlerimizle şehrimizin gelişimine katkı yapmak istiyoruz.”

Bağımlılıkla ilgili olarak aile ve çocuk konusunun da öne çıkması nedeniyle toplantıya eşleriyle birlikte katılan Fikir Isparta Topluluğu adına konuşan İş İnsanı Yunus Karabulut, topluluğun “Isparta’nın geleceğine dair fikir üretme ve toplumsal farkındalığı artırma” amacıyla düzenli toplantılar yaptığını belirtti. Karabulut, gerek bölgesel gündem konuları gerekse uzman konuklarla ele aldıkları temalarla Isparta halkını bilinçlendirmek için çalıştıklarını söyledi. Topluluğun daha önce Eğirdir Gölü, Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve YesTR Belgesi gibi konularda hazırladığı raporları ilgili kurumlarla paylaştıklarını hatırlatan Karabulut, “Üniversiteyi ve akademisyenleri her süreçte işin içine katmaya büyük önem veriyoruz. Ürettiğimiz fikirlerin bilimsel temele oturmasını hedefliyoruz. Dolayısıyla ortaya koyduğumuz nesnel fikirlerle şehrimizin gelişimine katkı yapmak istiyoruz” dedi.

Uzman Psikiyatri Hemşiresi Zinet Apaydın’ın bir sunum gerçekleştirdiği toplantıda madde bağımlılığı, bağımlılığın fiziksel ve psikolojik etkileri, toplum yapısına zararları ve önleme ve rehabilitasyon yöntemleri konuları ele alındı. Özellikle Isparta’daki uyuşturucu kullanım oranları, ailelerin ve eğitim kurumlarının dikkat etmesi gereken noktalar, toplumsal farkındalığı artırma stratejileri ile BAMKOM’un çalışmalarına dair bilgiler paylaşıldı.

Bağımlılık ve BAMKOM’un çalışmaları

Sunumu gerçekleştiren Uzman Psikiyatri Hemşiresi Zinet Apaydın, Isparta’da madde kullanımına ilişkin tespitleri ve BAMKOM’un faaliyetlerini anlattı.

İlk adımın genellikle sigara bağımlılığıyla başladığını belirten Apaydın, tek dal sigaranın özellikle çocuklar arasında “akran zorbalığı” aracı olarak kullanılabildiğini ve anne-babaların çocuklardaki sigara kokusuna karşı duyarlı olmaları gerektiğini söyledi.

Sigara, alkol ve uyuşturucu maddeler arasında güçlü bir bağlantı olduğunun altını çizen Apaydın, “Sigara içen ya da alkol tüketen kişi, kolaylıkla diğer uyuşturuculara da geçiş yapabiliyor,” diyerek uyardı.

Metamfetamin, kokain gibi yüksek bağımlılık riski taşıyan maddelerin, son dönemde farklı formlarda piyasaya sürüldüğünü aktaran Apaydın, özellikle “alüminyum folyo” kullanımı, elektronik sigaralara sıvılaştırılmış uyuşturucuların doldurulması gibi yöntemlerle gençlerin maddeye kolayca bağımlı hale getirilebileceğini belirtti. 

Kullanan kişide bellek kaybı, denge bozukluğu, uyku sorunları, ciltte yaralar, diş ve saç dökülmesi gibi belirtilere dikkat çeken Apaydın; çocuk ve gençlerde agresyon, duygu durum değişiklikleri, okul başarısında ani düşüş, evden para veya değerli eşya kayıpları gibi işaretlerin de gözden kaçmaması gerektiğini söyledi.

Bağımlı bireylerin sıkça “Bırakabilirim, bağımlı değilim” düşüncesinde olduğunu, ancak yoksunluk belirtileri sebebiyle çoğunlukla maddeyi bırakamadıklarını anlatan Apaydın, Tedavi sürecinin uzun ve sabır gerektiren bir yolculuk olduğunun altını çizdi ve “Birden fazla kez bırakma denemeleri olabilir, her seferinde tekrar başlayabilirler. Aile ve uzman desteği kesinlikle çok önemli,” diye konuştu.

Ailelerin, suçlama veya öfkeyle yaklaşımlardan uzak durması gerektiğini belirten Apaydın, “Çocuklarınızı, yakınlarınızı yargılamak yerine onlarla etkili iletişim kurarak kendilerini ifade etmelerine fırsat verin,” dedi. Bağımlıya “Birlikte tedaviye gidelim” şeklinde yaklaşmanın daha ikna edici olduğunu söyleyerek, “Sevgi ve anlayışla yaklaşmak tedavi sürecini kolaylaştırıyor,” dedi.

Bağımlılıkta toplumsal dinamikler ve geniş kapsamlı yaklaşım

Toplantıda konuşan Mimar Dr. Aydın Apaydın ise bağımlılık meselesinin çok boyutlu olduğuna değinerek, sosyoekonomik ve kültürel faktörlerin süreci derinden etkilediğini vurguladı. Özellikle uyuşturucu satıcılarının, insanları “bedava deneme” veya “kişisel zayıflıklara yönelme” gibi yöntemlerle bağımlı hale getirdiğini anlattı. Bu nedenle yalnızca polis veya jandarma tedbirlerinin yetmeyeceğini, eğitim, ailenin farkındalığı ve sosyal aktivitelerin artırılmasıyla önleme çalışmalarının bütüncül biçimde ele alınması gerektiğini söyledi.

Sosyalleşme önemli diyen Apaydın, gençlerin ders dışı zamanlarını daha verimli geçirebileceği kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlerin yetersiz kalmasının bağımlılığa zemin hazırladığını belirterek, “Toplum olarak gençlerimize alternatif ortamlar sağlamalıyız,” dedi.

Ekonomik boyut ve suç döngüsüne değinen Mimar Dr. Aydın Apaydın uyuşturucunun büyük bir rant kaynağı olduğuna dikkat çekerek satıcıların kısa yoldan yüksek kazançlar elde etmek için hızla yeni kullanıcılar yaratmaya çalıştığını, bu nedenle bağımlının da çoğu zaman zorla “satıcı” konumuna çekildiğini ifade etti.

Çözüm önerileri ve yol haritası

Toplantıda bağımlılıkla mücadele için farkındalık eğitimlerinin, sosyal destek ve rehabilitasyon merkezlerinin, aile içi iletişimin güçlendirilmesinin, teknolojik ve hukuksal takip mekanizmalarının, yerel yönetimlerin ve STK’ların katkılarının önemine vurgu yapılarak şu öneriler getirildi: 

•        “Ailelere, öğretmenlere ve topluma yönelik düzenli eğitim seminerleri ile akran zorbalığından maddeyle baş etme yöntemlerine kadar geniş kapsamlı bilgilendirme yapılması, 

•        Okullarda “Hayır diyebilme” becerilerini geliştiren programlar uygulanması, 

•        Isparta’da ve ülke genelinde, yeterli donanıma sahip, uzman personel içeren rehabilitasyon merkezlerinin artırılması,

•        Bağımlılıktan kurtulan kişilerin topluma yeniden kazandırılmasını kolaylaştırmak için mesleki eğitim, sosyal aktivite ve istihdam desteklerinin sağlanması,

•        Anne-babaların, özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarıyla doğru iletişim kurmaya özen göstermesi; suçlayıcı ve sert tutumlar yerine dinleyici ve yol gösterici olmaları,

•        Bağımlılık riski taşıyan gençlerin arkadaş çevresini yakından tanıma ve denetleme,

•        Emniyetin “Uyuma” gibi mobil uygulama projesi veya gizli ihbar hatlarıyla, satıcı ve kullanıcıya ilişkin bilgilerin emniyet birimlerine hızlı ve güvenli şekilde ulaştırılması,

•        Adli süreçlerde etkin cezalandırma uygulanarak suçun tekrarının önlenmesi,

•        Belediyelerin ve kamu kurumlarının, spor salonları, kültür merkezleri, hobi atölyeleri gibi sosyal alanları yaygınlaştırarak özellikle boş zamanların kontrollü ve verimli değerlendirilmesi yönünde adımlar atması.

•        STK’ların, üniversitelerin ve meslek odalarının bir araya gelerek bağımlılık sorunu için ortak projeler geliştirmesi.”

“Isparta Modeli” fikri ve geleceğe yönelik adımlar

Fikir Isparta Topluluğu üyeleri, Uzman Psikiyatri Hemşiresi Zinet Apaydın ve Mimar Dr. Aydın Apaydın’ın paylaştığı bilgiler ışığında, Isparta’da “önleyici sosyal politikalar” ve “bütüncül rehabilitasyon” odaklı bir model üzerinde çalışılabileceğini vurguladı. Topluluk, uyuşturucu ve madde bağımlılığının sadece aile ve kolluk kuvvetlerinin değil, tüm kurumların, sivil toplum kuruluşlarının ve üniversitelerin iş birliğiyle çözülebileceğini ifade etti.

Toplantıda “Bağımlılıkla Mücadele” konusunda bütün kurumlara ve topluma çağrı yapılarak “Bağımlılık sorununu yok saymak yerine bilinçlenme yoluyla çözmeye çalışmalıyız. Uyuşturucuyla mücadele, sadece polisiye tedbirlerden ibaret değildir. Ailelerin, okulların, yerel yönetimlerin ve sivil inisiyatiflerin ortak gayretiyle başarıya ulaşacak çok boyutlu bir süreçtir.” mesajı verildi.