Bir efsaneye göre Uranüs'ün oğulları Adanus ile Sarus Tarsuslular ile savaşarak şu anki Adana'nın içinde olduğu bölgeyi almışlardır. Uranüs da oğullarını ödüllendirmek için Adanus'un ismini bölgeye, Sarus'un ismini de şu an Seyhan olarak bilinen nehre vermiştir.
İŞTE İLLERİN İSİMLERİNİN HİKAYELERİ
ADIYAMAN
İki vadi arasında bulunan şehre önceki zamanlarda güzel vadi anlamına gelen Vadi-i Leman deniyordu. Zaman içerisinde söylemde oluşan değişiklikle Vadi-i Leman Adıyaman'a dönüşmüştür. 1.Selim zamanından beri şehre Adıyaman denmektedir.
AFYONKARAHİSAR
Hisar kelimesi kuşatma anlamına gelmektedir, karahisar ise acılarla, zorluklarla elde edilen yer anlamında kullanılır. Bu bölge de zorluklarla elde edildiği için ilk zamanlarda karahisar olarak anılmaktaymış. Zaten bölgede de inşa edilmiş kaleler vardır. Osmanlı döneminde de bu bölge karahisar olarak biliniyormuş.
1061 yılında bölgede afyon yetiştirilmesi ile karahisar kelimesinin önüne afyon eklenmiş, daha sonrasında yeniden çıkarılmıştır. 2005 yılına kadar da Afyon olarak bilinen şehrin ismine karahisar yeniden getirilmiştir.
AĞRI
Eskiden ''Karakilise'' ve ''Karaköse'' ismi ile bilinen şehir daha sonrasında Ağrı ismini almıştır. Eskiden pek çok kiliseye ev sahipliği yapan şehirde siyah taşlardan örülmüş bir kilise bulunuyordu. Karakilise ismi ile pek çok yer olduğu için Karaköse daha sonrasında Ağrı ismi kullanıldı.
Ağrı ismi de Ağrı Dağı'ndan gelmektedir. Ağrı Dağı'nın ismi de bölgedeki Ararat Dağı'nın zaman içerisinde Aran ve daha sonra Ağrı halini alması ile oluşmuştur.
AMASYA
M.Ö. birinci asırda yaşayan tarihçi Strabon'a göre bölgeyi kuran Amazonların kraliçesi Amasis, şehre Amasis anlamına gelen ''Amaseia'' ismini vermiştir. Yıllarca bu isimle anılan şehir zaman içerisinde Amasya'ya evrilmiştir.
ANKARA
Ankara ile ilgili pek çok rivayet bulunur fakat bunlardan en çok bilineni Eşek Kulaklı Midas ile ilgili olandır.
Rivayete göre Frig Kralı Midas bu bölgede bir deniz çapası bulur. Frigce dilinde deniz çapası ''Anker''dir. Deniz çapasını bulduğu yerde şehir kuran Midas bölgeye Anker ismini vermiştir. Zaman içerisinde Anker Ankara haline dönmüştür.
ANTALYA
MÖ 2.yüzyılda Bergama Kralı II.Attalos tarafından kurulan şehir ismini kurucusundan almıştır. O dönemde Attaleia olarak isimlendirilen şehir zaman içerisinde Adali, Antalia ve sonunda Antalya ismini almıştır.
ARTVİN
18.yüzyılın ilk kaynaklarında Artvani olarak geçen Artvin zaman içerisinde Artvin'e evrilmiştir. Ama kayıtlara bakıldığında Artvin'in isminin pek çok kez değiştiği de görülmektedir. Şehri ilk kuran Türk İskit Beyi bölgeye Artvin demiştir, Osmanlı döneminde ise şehrin ismi Liva olmuş, 1956 yılında yeniden Artvin olmuştur.
AYDIN
Argoslular tarafından kurulan şehir Aydın ismini bir Türk beyliği olan Aydınoğulları'ndan almıştır. 14.yüzyılda şehir Aydınoğulları beyliğine geçince şehrin ismini Aydın yapmışlardır.
BALIKESİR
Bizans imparatoru Hadrianus bölgeye av partileri için gelmektedir, bu yüzden de bölgeye bir kale yaptırmıştır. Balık ismi şehir anlamına gelmektedir, bu yüzden de bölgeye Hisar Şehri anlamına gelen Balıkesir denmiştir.
Bir diğer rivayet ise balın çok olduğu bu bölgeye bol balın olduğu yer anlamına gelen ''balı kesir'' denmeye başlanmıştır.
BİLECİK
Belekoma, Bitinya, Bileydik ve sonunda Bilecik ismini alan şehrin isminin anlamına dair efsane de çok ilginçtir. Doğu'dan bu bölgeye yerleşmek için gelen bir grup kenti kurmak için toprağı kazmaya başlar. Mola verip kazı yerine geri döndüklerinde kazı yaptıkları aletlerin ve eşyaların başka yere taşındığını görürler. Bu olay 2-3 kez daha tekrarlanır en sonunda halk ''Bileydik kenti buraya kurardık.'' derler. Bileydik ismi zaman içinde Bilecik ismini evrilir.
BİNGÖL
''Temiz su'' anlamına gelen Bingöl ismini Bingöl Dağı'ndan alır. Dağın isminin geldiği hikaye ise oldukça ilginçtir. Bölgede savaşan ordulardan biri çevrede su arar ve ona dağı tarif ederler. Dağın tepesine çıkan asker küçük bir su birikintisinden ziyade daha fazla gölün olduğunu görür ve ''burada bir göl yok, bin göl var!'' diye bağırır. Böylece dağın ismi Bingöl olur.
Tabii ki bu kanıtlanmış bir hikaye değil, halk arasında dolaşan bir rivayettir.
BİTLİS
Asurlular tarafından Bit-Liz, Persler ve Yunanlılar tarafından Bad-Lis, Bizanslılar tarafından da Bal-Lais-on veya Baleş, Araplar tarafından Bad-Lis olarak kullanılmıştır.
İlk kullanıldığı döneme bakınca Asur dilince Bit kale anlamındadır, Bit-Liz ismi de Liz'in kalesi anlamını taşımaktadır. Zaman içerisinde Bit-Liz kelimesi evrilmiştir, yani özünde hala Liz'in kalesi anlamına gelir.
BOLU
Kayıtlarda geçen ilk ismi Bithynion olan Bolu için zaman içinde Romalılar tarafından Claudiopolis ismi kullanılmıştır. Sonrasında bölgeye gelen Türkler söylemesi daha kolay olsun diye sadece polis demişlerdir. Zaman içerisinde halk dilinde polis Bolu ismine dönmüştür.
BURDUR
Eski Yunan mitolojisine göre tanrıların gazabından kaçan Ulis şu anki Burdur'un olduğu bölgeye doğru gelir. Bölgeye yaklaştıkça Rumca bir ses duyar. Birileri ona Rumca ''Ezostas'' yani ''Burada dur!'' demektedir. Bölgeye yerleşip köy kuran Ulis'ten sonra bölgenin ismi Ezostas olarak anılmaya başlamıştır.
Yıllar sonra bölgeye gelen Selçuklular Ezostas'ın ne anlama geldiğini sorarlar ve anlamını öğrenince Burada Dur olarak söylemeye başlarlar. Zaman içerisinde Burdur'a evrilir.
BURSA
Bursa'nın ismi hisar anlamındaki 'Pura' ve kent anlamındaki 'İssa' sözcüklerinden gelmektedir. Bursa'ya ismini verdiği söylenen Bitinya kralı Prousia'ın ismi ise Proasalı anlamına gelir. Bursa'ya kralın adının verildiği düşünülse de aslında krala Bursa'nın adı yani Prousias ismi verilmiştir.
ÇANAKKALE
Eski çağlardan beri çeşitli isimlerle anılan Çanakkale Truva Savaşı döneminde Truva kralı Dardanos'tan kaynaklı Dardanelles adı ile anılmıştır. Daha sonralarında Fatih Sultan Mehmet'in Boğaz'ın doğu kıyısına yaptırdığı kaleden dolayı Türkler buraya Kale-i Sultaniye demeye başlamıştır. Kalenin yanı başında yaşayan halkın çanak çömlek ile ilgilenmesi ve bölgenin bu şekilde ünlenmesi ile bölge ve kale Çanak Kalesi ismini almıştır. Zaman içerisinde Çanakkale şekline evrilmiştir.
ÇANKIRI
Antik ismi Gangra olan Çankırı Roma dönemine kadar Gangra olarak anılmıştır. Bölgeye gelen halk Gangra ismini telaffuz edemediği ve anlamlandıramadığı için çan ve kırık isimlerini kullanmaya başlamış, zaman içerisinde de Çankırı'ya evrilmiştir.
ÇORUM
Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'ne göre bölgenin havası astım hastalarına iyi geldiği için Selçuklu Sultanı Kılıç Arslan hasta olan oğlu Yakup Mirza'yı ve yüzlerce hastayı bu bölgeye göndermiştir. O dönemde hasta olanlara, zayıf düşenlere halk dilinde çorlu denmekteymiş. Bu bölgeye gelen çorlular zamanla iyileşmiş ve evlerine geri dönmüştür. Bundan kaynaklı da buraya Çorum denilmeye başlanmıştır.
DENİZLİ
Uydu görüntülerine bakıldığında Laodikya ovasının orada bir göl olduğu görülmektedir. Eski dönemlerde de Menderes nehri sal taşımacılığı için kullanılmıştır. O dönemde yaşayan Türkler için de göl aslında birer denizdir. Bu yüzden bölgeye Denizli denilmektedir.
DİYARBAKIR
Bakır ülkesi anlamına gelmektedir. Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir'dir. Bekir'in memleketi anlamına gelir. Bunun nedeni de Bekir b. Va'il adlı Arap göçebe boyunun buraya yerleşmiş olmasından kaynaklanır.
Diyarbakır'ın eskiden kullanılan adı ''Gelen'' anlamına gelen Amid'dir. Dede Korkut kitabında Amid'e Hamid de denilmiştir.
EDİRNE
Edirne şu anki adını almadan önce Kral Hadrian'ın şehri anlamına gelen Hadrianapolis ismi ile anılmıştır. Daha sonrasında şehrin ismi Odrisya, Orestias ve Uscuduma olarak değişmiştir. Bizans döneminde Doğu-İslam dünyası Edrenos, Edrene ve Edreneboli isimleri kullanışmıştır. Sonrasında bölgeye gelen Türkler ile Edrene ismi Edirne olarak şekillenmiştir.
ELAZIĞ
1862 yılında o dönemde padişah olan sultan Abdulaziz'in uğruna Mamuretülaziz ismi verilmiştir. Sonradan isim uzun bulunmuş ve Elaziz diye değişmiştir. 1937 yılında ise Elazığ olarak değiştirilmiştir.
ERZİNCAN
Erzincan'ın ismi söylentiye göre Azirizden gelmektedir. Asur kaynaklarında bölge Zuhma (Suhma) ismi ile geçmektedir. Daha sonrasında bölgeye Eriza ismi kullanılmıştır. Sonrasında da Erzingan denilmiştir. Zaman içerisinde Erzincan ismine dönmüştür.
ERZURUM
Selçuklular döneminde Erzen-Rum olarak bilinen şehir o dönemde tahıl ambarı olarak kullanılmaktaydı. Zaman içerisinde Erzurum'a evrilmiştir. Bir diğer rivayete göre Rum toprağı anlamına gelen Ardı Rum isminden evrilmiştir.
ESKİŞEHİR
Şehrin antik adı Doylaion'dur. 1080 yılında bölge Türk egemenliğine girmiş daha sonrasında ise Bizans İmparatorluğu tarafından geri alınmıştır. Sonrasında bölge Türk hükümdarı Kılıçarslan tarafından Bizanslılar'dan geri alınınca şehre "bizim eski şehrimiz" anlamına gelen Eskişehir adını vermiştir.
GAZİANTEP
Şehrin bilinen en eski adı Antiochia ad Taurum'dur. Toroslar'ın karşısındaki Antakya anlamına gelen bu isim Romalılar tarafından kullanılmıştır. Daha sonrasında bölgeye gelen Araplar şehrin ismini Ayıntap olarak değiştirmiştir. Ayıntap isminin kökeni Hitit dilince han toprağı anlamına gelen hantap isminden türetilmiştir. Bunun yanı sıra Farsça'da Ayıntap kelimesi pınarı bol anlamına gelmektedir.
Zaman içerisinde Ayıntap Antep olarak değişmiştir.
GİRESUN
Kirazı ile meşhur olan bu şehrin ismi Romalı General Lukullus'un M.Ö. 70 yılında Giresun'a gelmesine dayandırılmaktadır. Şehre gelen Lukullus burada kiraz tadar ve çok sever, dönerken kiraz fidanı götürür. Romalılar Lukullus sayesinde kirazı tanır, beğenir. Böylece kirazın getirildiği yöreye kirazın o dönemki adı Cerasustan dolayı Keresus adı verilir. Zaman içerisinde Giresun'a evrilir.
GÜMÜŞHANE
Şehrin antik çağdaki adı Argiropolis'tir, o dönemde kullanılan Argis gümüş anlamına gelmektedir. Bölgedeki madenlerden dolayı gümüş ön plana çıkmaktadır. Osmanlı döneminde Canca olarak anılan bölge daha sonra gümüş ismi ile öne çıkmaya başlamış ve daha sonra gümüşün çıkarıldığı yer olan Gümüşhane isminde kullanılmaya başlanmıştır.
HAKKARİ
Hakkari kelimesinin kökeni kaynaklara göre Kürtçe'dir. Kürtçe'de Karin kelimesi -ebilmek anlamına gelmektedir. İnsanın gücünün yetebilmesi anlamına gelmektedir. Hak kelimesi daha sonradan eklenmiştir. Özünde kelime ''hep güçlü'' anlamına gelmektedir.
HATAY
Bu şehre ismini Atatürk vermiştir. Hıtay ismini taşıyan yarı göçebe toplum 10.yüzyılda Çin'e gitmiş ve Çin'in kuzey kısmını işgal etmiştir. Çin'deki bu bölgeye Hıtay denilmiştir. Atatürk de Hıtaylıların Antakya bölgesine geldiğine inanıyordu ve bu nedenle bu şehre Hatay ismini vermiştir.
ISPARTA
Bölgenin önceki adı Baris'ti. İranlılarla yapılan savaştan sonra ülkelerine dönmeyen Mora Yarımadası Ispartalıları Baris isimli bu bölgeye yerleştiler. Daha sonrasında ise Yunanca'daki ''is'' belirteci başa getirilmiş ve is ile baris kelimeleri birleştirilmiştir. O dönemde dağlık anlamına gelen İsparita olarak anılmış daha sonrasında İsparta olarak söylenmeye başlamış ve en son Isparta olmuştur.
MERSİN
Bölgenin yakınında Mersinli adında Türkmen bir aşiret yaşıyormuş. Bu aşiret Anadolu'da yedi farklı köye ve bölgeye kendi ismini vermiştir. Mersin şehrinin adı da Mersin adındaki Türk Oymağından gelmektedir.
İSTANBUL
MÖ. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştir. Roma imparatoru Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi babasının adıyla "Antion" olarak anıldı. Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi adını verdi. Şehre "Konstantin veya Konstanpolis" adı verildi. Araplar "Kostantiniye, Romalılar Konstantinopolis" demişlerdir. Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan "Stin-polis" deyimi kullanıldı. İşte İstanbul bu "Stin-Polis" şehrinden türetildi. Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında "İslambol" adını verdiler fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi.
İZMİR
Şehrin asıl adı "Smyrna"dır. İzmir kelimesi smyrna'nın halk arasındaki kullanış şeklidir. Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyras'ın kızı Smyra'dan alır.
KARS
MÖ 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre Kars adı verilmiştir. Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan elbise veya şal kuşağı anlamına gelmektedir.
KASTAMONU
Şehrin eski adı Tumana olarak bilinmektedir. Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşmiştir. Bölgeye gelen kavim Gas ile Tuman kelimelerini birleştirerek Gastuman demiştir. Zaman içerisinde söyleme kolaylığı ile Kastamonu kelimesine evrilmiştir.
KAYSERİ
Şehrin ilk ismi Mazaka olarak bilinmektedir. Romalılar şehri aldığında imparatorun şehri anlamına gelen Caesarea ismini vermiştir. Zaman içerisinde Kayseri'ye evrilmiştir.
KIRKLARELİ
Bizans döneminde şehrin adı kırk kilise anlamına gelen Saranta Ekklesies'miş. Sonrasında bölgeyi fetheden Türk akıncıları şehirde verdikleri 40 şehiti anmak için Kırklareli ismini vermiştir.
KIRŞEHİR
Öncelerinde Makissos ve Justinianopolis isimleri ile anılan şehir, bölgeye Türklerin yerleşmesi ile ''Kır şehri'' adını almıştır. Bunun en büyük sebebi şehrin kırların ortasında yükselmesidir. Zaman içerisinde şehrin ismi halk dilinde Kırşehir olarak anılmaya başlanmıştır.
KOCAELİ
Osman Bey'in uç beyliklerinden biri olan Akçakoca tarafından fethedilen bölgenin ismi fetheden kişi yani Akçakoca'dan gelmektedir.
KONYA
Şehir kurulduğundan beri dinsel bir merkez olarak görülmüştür. Hıristiyanlar tarafından "İsa'nın tasviri" anlamına gelen İkonyum adı verilmiştir. Daha sonrasında ise Abbasiler bu bölgeyi almış ve ismini Kuniye'ye çevirmiştir.. Türkler ise bu ismi Konya olarak değiştirmiştir.
KÜTAHYA
İlk ismi seramik kenti anlamına gelen Seramorum olan şehir daha sonrasında Frigliler tarafından Kotiyum olarak anılmaya başlamıştır. Daha sonrasında ismi Kotiaetion, Katiaion, Cotyaeium, Cotyaeum ve Cotyaium şeklinde geçen şehrin tüm isimlerinin anlamı Totys'in şehridir. Selçuklu döneminde Türklerin buraya gelmesi ile birlikte şehre Kütahiye ismi verilmiştir. Zamanla bu isim halk dilinde Kütahya olarak evrilmiştir.
MALATYA
Kültepe vesikalarında Melita ismi ile anılan şehir Hitit döneminde de Maldia olarak geçmektedir. Maldia kelimesi bal anlamına gelen melid kelimesinden türemiştir. Zaman içerisinde halk dilinde Malatya ismini almıştır.
MANİSA
Şehrin ilk ismi Yunanca Magnesya'dır. Truva Savaşı'na katılan Magnetler bu bölgeye geldiklerinde Spil Dağı eteklerine Magnesia Kalesi'ni inşa etmiştir. Bu yüzden de bölgeye Magnesya denmeye başlamıştır. Daha sonra Türkler bu bölgeyi aldığında şehrin ismini Manisa olarak kullanmaya başlamıştır.
KAHRAMANMARAŞ
Şehrin gerçek ismi Markasi'dir ama halk arasında Maraş olarak anılmıştır. Kurtuluş Savaşı'nda Maraş halkının işgale direnmesi ile Kahraman unvanını almıştır.
MARDİN
Mardin isminin Süryanice bir kelime olan Marde'den geldiği rivayet edilmektedir. Romalılar Maride, Araplar ise Mardin ismini vermiştir.
Bir diğer rivayete göre şehrin ismi Kürtçe kökenlidir. Mer-din yani erkek, yiğit görülen anlamına gelir.
MUĞLA
Bölgenin ismi Selçuklu Sultanı Kılıçarslan'ın değerli komutanlarından Muğlu Bey'den gelmektedir. Burayı fetheden Muğlu Bey'in ismi bölgeye verilmiştir. Zaman içerisinde Muğla'ya dönüşmüştür. Kentin orta çağdaki adı Mobella olarak geçmektedir.
MUŞ
Şehrin ismi Asurlulardan kaçan İbrani kabilesi tarafından verilmiştir. Bölgeye gelen kabile sulak verimli alan anlamına gelen Muş ismini bölgeye vermiştir. Bir diğer inanışa göre de şehrin ismi şehrin kurucusu olan Muşet'ten gelmektedir.
NEVŞEHİR
Kent, Orta Çağ ve Yeni Çağ'da Seandos, Nissa ve Muşkara isimleri ile anılmıştı. Damat İbrahim Paşa sadrazamlığa getirildiğinde doğduğu kent olan Muşkara'da büyük bayındırlık hareketine girişti. İmaretler, camiler, medreseler, hamam ve çeşmeler yaptırdı. Muşkara adını değiştirerek, kente Yenişehir anlamına gelen Nevşehir adını verdi.
NİĞDE
Hititler zamanında Nakita ismi ile anılan şehir İslam müelliflerinin eserlerinde Nekida ve Nekide isimleri ile geçmektedir. Zaman içerisinde Nikede şeklinde telaffuz edilmeye başlanmış, Selçuklular döneminde Niğde ismine evrilmiştir.
ORDU
Ordu ismi tamamen Türkçe bir kelimedir ve saray anlamına gelmektedir. Genellikle hükümdarın, hakanın oturduğu şehir anlamında kullanıldığı için zamanında buraya kelimenin orijinal hali olan Urdu ismi verilmiştir. Daha sonraları ise Orda şeklinde söylenmeye başlanmıştır. Ur kelimesinin anlamı yüksek yer, tepedir. Zamanla Ordu olarak evrilmiştir.
RİZE
Rumca'da dağ eteği anlamına gelen Riza kelimesi şehrin ismi olarak kullanılmıştır. Bölgenin geçmişte ''Riza'' ismi ile anıldığı zaman içerisinde Rize'ye evrildiği düşünülmektedir.
SAKARYA
Şehir ismini Sakarya Nehri'nden almaktadır. Nehrin ismi ise M.Ö. 7.yüzyılda bölgede yaşayan Frigyalılar'dan gelmektedir. Frigyalılar için kutsal görülen bu nehre Sangari ismi verilmiştir. Daha sonra Sangari ismi saldırgan anlamına gelen Sengarios ismine çevrilmiş. Zaman içerisinde Sakarya şeklinde söylenmeye başlanmıştır.
SAMSUN
Palaskça kökenli olan Amisos kelimesi şehrin ilk isimlerinden biridir. Bölgeye Türkler geldikten sonra Amisos kelimesi Samsun şeklinde türetilmiştir. O dönemin kayıtlarına bakıldığında şehir için Türkler Samsun derken Batılı kaynaklar Sampson demektedir.
SİİRT
Siirt kelimesinin Sami Dili'nden geldiği düşünülmektedir. Kent anlamına gelen Keert sözcüğü şehir için kullanılmıştır. Daha sonra Esart, Sairt ve Siirt isimleri kullanılmıştır.
SİNOP
Antik Çağ'da, Paflagonya bölgesi içinde kalan Sinop'un saptanabilen en eski adı, Sinope'dir. Bir söylenceye göre de kent adını, kurucusu olarak kabul edilen Amazon'dan almaktadır. Bir başka söylenceye göreyse kenti eski Yunan'da Irmak Tanrısı Asopos'un su perisi kızlarından Sinope kurmuştur. Bu yüzden bölgeye Sinope denmiştir. Zaman içerisinde Sinope Sinop şeklinde değişmiştir.
SİVAS
Kentin adı Farsçada "üç değirmen" manasına gelen "Sebast" kelimesinden gelmektedir; Sebast ismi zamanla halk dilinde Sivas olarak yerleşmiştir. Sivas ismi bu şekilde oluşmuştur.
TEKİRDAĞ
Tekirdağ'ın bilinen en eski adı M.Ö. 5.yüzyıldan gelmektedir. Heredot'un kaynaklarında bölgenin adı Bizanthe olarak geçmektedir. Daha sonraki kaynaklarda ise şehir Rhaedestus ismi de anılmaktadır. Geç Bizans döneminde Rodosto olarak aktarılan bölgenin adı Osmanlı dönemi ile birlikte Rodosçuk olarak kaynaklarda yer almaktadır. 1732 yılı itibariyle Tekfurdağı olarak adlandırılan bu bölge cumhuriyetin ilanı ile Tekirdağ ismini almıştır. Adını kıyı boyunca uzanan Tekir dağlarından aldığı da düşünülmektedir.
TOKAT
Tokat isminin kökeni tamamen Türkçedir ve bildiğimiz tokat kelimesinden gelmektedir. Bölgede bulunan kalenin ismi Comano Pontica idi. Daha sonrasında Anadolu'yu fetheden Selçuklu Oğuz Türkleri bu kaleyi alarak kenti fethedince Bizans ordusuna ağır bir tokat vurduklarını belirtmek amacı ile şehrin ismini Tokat olarak değiştirdiler.
TRABZON
Trabzon ismi Pontus Rum devletinde kullanılan ve şehrin orijinal adı olan dört köşe anlamındaki "Trapezus" sözcüğünden gelmektedir. Lazlar şehre Trapuzani, Gürcüler Trapizoni demektedir. Daha sonrasında şehre gelen Osmanlı ve Persler de şehir için Tara Bozan demişlerdir. İsim ufak söyleniş farklılığı olsa da günümüze kadar Pontus devrindeki adı ile Trabzon olarak gelmiştir.
TUNCELİ
Tunç gibi sağlam insanların yeri anlamına gelen Tunceli ismi tamamen yapay bir isim olarak türetilmiştir.
ŞANLIURFA
İlk zamanlarda Arach, Erech, Orhay, Edessa ve Ruha isimleri ile anılan şehir daha sonra Urhai olarak anılmaktadır. Urhai ve Orhay isimleri bölgenin sakinleri Süryaniler tarafından verilmiştir. Daha sonrasında bölgeye gelenler suyu bol anlamında olan Edessa ismini vermiştir. Sonrasında güzel çeşme anlamına gelen Kaliruha ismi kullanılmıştır.
Bölgeye Arapların gelmesi ile birlikte Kali kelimesi atılarak Ruha ismi ile anılmaya başlanmış, zaman içerisinde Urfa ismine evrilmiştir.
UŞAK
Uşak ismi Türkçe kökenlidir. Oğul anlamına gelen Uşak kelimesi şehrin kurucusu olan Selçuklular tarafından verilmiştir. Şehrin isminin oğul ile ilgili olmasının sebebi de oğlu bol olsun diye dua edilmesinden gelmektedir.
VAN
Şehir Asur kraliçesi Semiramis tarafından kurulmuş ve şehre kurucusundan dolayı Şahmirankent ismi verilmiştir. Daha sonrasında bölgeye Persler'in gelmesi ile bölgeye Van adında bir vali atanmıştır. Şehri bayındır hale getirdiği için şehre onun ismi verilmiştir.
YOZGAT
Şehrin asıl ismi Bozok'tur, zaman ile Yozgat şeklinde değiştirilmiştir. Oğuzların Bozok koluna mensup Türklerin bölgeye yerleşmesi ile birlikte bu bölge Bozok olarak anılmıştır. 1800'lü yıllarda ise halk dilinde Yozgat denmeye başlanmıştır. Yozgat ismi otlak kent anlamına da gelmektedir.
ZONGULDAK
Şehir ilk ismini Sandra ismindeki çaydan almıştır. O dönemde şehre Sandraka denmiştir. Zaman içerisinde Zonguldak sözcüğüne evrildiği düşünülmektedir.
AKSARAY
Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan şehirde pek çok cami, medrese, kümbetler ve büyük ve beyaz bir saray yaptırmıştır. Şehir de Aksaray ismini bölgede yaptırılan bu beyaz saraydan almaktadır.
BAYBURT
Şehrin orta çağdaki ismi Payberd olarak geçmektedir, Bizans döneminde ise Payper ve Baberd olarak kaydedilmiştir. Arap kaynaklarında Babirt olarak bilinen şehir yüksek kale anlamına gelmektedir. Zaman içerisinde Bayburt şekline evrilmiştir.
KARAMAN
Bölgeye yerleşen Karamanoğlu Beyliği'nin kurucusu Karaman Bey'den dolayı şehre Larende denilmiştir. Cumhuriyet döneminde ise Karaman olarak değiştirilmiştir.
KIRIKKALE
Şehrin ismi bölgede yaşanan kahramanlıklardan dolayı Osmanlı arşivlerinde Kırıkkal olarak anılmıştır. Sonrasında Kırıkköyü olarak bilinen kent merkezi zamanla Kırıkkale halini almıştır.
BATMAN
İsmini Batman Çayı'ndan alan şehir ilk başlarda bir köydü. Çayın yakınında bulunan Iluh köyüne Batman ismi verilmiştir. Rivayete göre köyün yerlileri bölgenin güneyine kurulan tesislere çok fazla bakıyormuş bu yüzden böyle bir isim verilmiş.
ŞIRNAK
İçerisinde Nuh peygamberin de olduğuna inanılan bir grup tarafından kurulan şehrin ilk ismi Nuh'un şehri anlamına gelen Şehr-i Nuh idi. Daha sonra halk dilince Şernah ve Şırnek olarak değişmiş en sonunda Şırnak halini almıştır.
BARTIN
Antik çağdaki ismi Parthenios olan şehir zaman içerisinde Bartın şeklinde söylenmeye başlanmıştır. Parthenios isminin verilmesinin sebebi ise, Okenaus'un çocuklarından biri olan sular tanrısı Parthenios'dur. Bölgedeki sulardan ve denizlerden dolayı bu ismin verildiği düşünülmektedir.
Antik çağda, Parthenios adı verilen Bartın Irmağının kenarında kurulan Bartın Kentinin Parthenia adıyla anıldığı ve zamanla Bartın'a dönüştüğü yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır.
ARDAHAN
Şehrin ismi Gürcü kökenlidir. Ardana ve Artani ismi kullanılmış, daha sonrasında bölgeye Osmanlıların gelmesi ile Ardahan denilmeye başlanmıştır.
IĞDIR
Iğdır ismi 24 Oğuz boyundan biri olan Oğuz Han'ın torunu Iğdır Bey'den gelmektedir. Bölgeyi fetheden Iğdır Bey'in ismi kente verilmiştir.
YALOVA
Osmanlı döneminde Çiftlikköy'den Çınarcık iline kadar olan bölgeye Yalakabad ismi verilmiştir. Yali, yala kelimeleri kıyı anlamındadır. Zaman içerisinde buranın ismi Yalı ovası olarak anılmış sonra da Yalova'ya evrilmiştir.
KARABÜK
İsmini coğrafi ortamdan alan bu şehir ''kara'' ve ''bük'' kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Anlamı kara çalılık yer olarak bilinmektedir.
KİLİS
Şehrin ismine Osmanlı kaynaklarında Kiris Kalesi olarak rastlanılmıştır. Grant Dictioner'de Cyrrhus efendi anlamındaki Kiris olarak geçmektedir. Araştırmalara göre bu ismin 8.yüzyılda bölgeye gelen Türkmenler tarafından ortaya atıldığı düşünülmektedir. Zaman içerisinde Kiris halk dilinde Kilis'e çevrilmiştir.
OSMANİYE
Osmanlı zamanında şehre bölgede çıkan isyanları bastırmak için Fırka-i İslahiye isimli bir ıslah ordusu gönderilmiştir. Sonrasında da şehri bu ordu kurmuştur. Şehir kurulurken o bölgede büyük bir öneme sahip Osmanlı köyü unutulmamıştır. O yüzden de buraya bu köyün ismi verilmiştir.
DÜZCE
Coğrafi konumundan dolayı bu bölge uzun bir süre Düzbazar olarak anılmış daha sonrasında bu bölgede kurulan pazara da aynı isim verilmiş. Düzce il olduğunda ise hep anılan isminin kullanılması uygun görülmüş.