TARİHİ KALINTILARIN BULUNDUĞU ALANDA MERMER OCAĞI İZNİ

Ormanları, dağları ve nehirleriyle ünlü Isparta’nın Sütçüler ilçesinde son yıllarda açılan onlarca mermer ocağının yarattığı tahribat kültür mirasına kadar uzandı. Sütçüler’e bağlı Çandır köyünde Hong Global adında özel bir firma tarafından işletilen mermer ocağının ruhsat sahası içerisinde tarihi kalıntıların bulunduğu ortaya çıktı. Şahinkayası olarak anılan bölgede bulunan kalıntılar uydudan bile görünebilir nitelikteyken, bugüne kadar tescillenerek koruma altına alınmamış olması ise onlarca mermer ocağının tahribatına kurban giden bölgede bulunması nedeniyle skandal olarak nitelendiriliyor. 
Isparta’nın Sütçüler ilçesine bağlı Çandır köyü, antik çağdan günümüze önemli bir geçit konumunda. Frigyalı ünlü filozof Epiktetos’a adanan bir yol anıtının da bulunduğu Yazılıkanyon Tabiat Parkına da ev sahipliği yapan Çandır ve çevresinde çok sayıda tarihi kale ve yerleşim bulunuyor. Ancak son yıllarda bölgede ardı ardında faaliyete geçen mermer ocaklarının neden olduğu doğa tahribatına şimdi de kültür mirası eklendi.
TARİHİ KALINTILARIN BULUNDUĞU ALANDA MERMER OCAĞI İZNİ
Çandır köyü sınırlarında yer alan Şahinkayası tepesinde mermer ocağı işleten Bursa merkezli Hong Global adlı firma, ruhsat sahası içerisinde kapasite artırımına gitmek için Şubat ayında Isparta Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne başvurdu. 2021 yılına kadar ruhsat süresi bulunan firma, 24 hektar olan işletme alanını 72 hektara (72 bin metrekare) çıkarmayı talep etti. Ancak ormanlık alanda yürütülen madencilik faaliyeti yüzünden büyük bir çevre tahribatına neden olmasına karşın ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) kapsamı dışında tutulan mermer ocağı işletmesine verilen ruhsat sahası içerisinde tarihi bir yerleşim ve kale olduğu sanılan kalıntılar ortaya çıktı.

SKANDALI ÇANDIRLI MAHMUT AKSU’NUN DİLEKÇESİ ORTAYA ÇIKARDI
Bölgedeki mermer ocaklarına ruhsat verilirken ne kadar özensiz davranıldığını ortaya koyan skandal, Çandır köyünden bir vatandaşın Isparta Müzesine yazdığı dilekçe ile ortaya çıktı. Hong Global firmasının Şahinkayası tepesindeki işletme alanında kapasite artırımına gideceği bilgisini öğrenen Mahmut Aksu, 30 Mart tarihinde Isparta Müze Müdürlüğü’ne yazdığı dilekçe ile bölgede tarihi kalıntıların bulunduğu konusunda yetkilileri uyardı.

‘BEN TELEFONUMDAN BİLE GÖREBİLİYORUM, YALVARIYORUM İLGİLENİN’
Köyündeki mermer ocaklarının neden olduğu usulsüzlükler ve doğa katliamlarına karşı yıllardır mücadele veren Aksu, bıkıp usanmadan yazdığı o dilekçelerin sonuncusunda özetle şu ifadelere yer verdi:
“Sayın müdürüm biliyorum bana kızıyorsunuz ama doğamı korumak için kendimce bir şeyler yapmaya çalışıyorum. Yer Sütçüler ilçesi Çandır köyü, Şahinkayası tepesi. Resimden de anlaşılacağı üzere dağ mermer odağı tehdidi altında. Resimde işaretlediğim alanda tarihi kalıntılar mevcuttur. Belki size göre bir değeri yoktur. Ben arkeolog olmadığım için bilemem. Siz elinizdeki imkânlarla işaretli yere gitmeden uydudan önbilgi için hiç olmazsa inceleyebilir, o tarihi kalıntıları görebilirsiniz. Ben cep telefonumdan o kalıntıları görebiliyorum. Resimden de anlaşılacağı üzere araba mermer ocağına kadar çıkmakta, oradan 200-300 metre yürüyerek alana varabilirsiniz. Buranın sit alanı ilan edilmesi için gerekli işlemi yapmanızı arz ederim. Yalvarıyorum ilgilenin. Eğer burada bir tarihi eser yok ise bir daha size hiç dilekçe vermeyeceğim. Söz veriyorum.”

4 AY ÖNCE AYNI BÖLGEDE AYNI SKANDAL
Dilekçesinin ardından Isparta Müzesi personelinin bölgeye gelerek söz konusu alanda inceleme yaptığını belirterek, “Buradaki tarihi kalıntılar kimsenin umurunda değil. Mermer ocağı, kalıntıların olduğu alana 100 metre kadar yaklaşmış durumda. Çalışma yapılan alanın içerisinde de bir tarihi eser olup olmadığını bilmiyoruz. Yaklaşık 4 ay kadar önce de yine bu bölgede Bekirağalar köyünde çalışan bir mermer ocağının kapasite artırımına gittiği alanda tarihi kalıntılar olduğunu yetkililere bildirmiştik. Şimdi o alan 1. Derece ve 3. Derece olmak üzere arkeolojik sit alanı olarak koruma altına alındı. Çandır’daki Şahinkayası’nın da aynı şekilde koruma altına alınmasını istiyoruz” diye konuştu.

BÖLGEDEKİ MAĞARALAR DA MERMERCİ TEHDİDİ ALTINDA
Yıllardır yöre köylülerince bilinen Şahinkayası’ndaki tarihi kalıntıların bugüne kadar tescillenmediği ortaya çıkarken Çandır köyünden Muhammet Yılmaz, aynı bölgede bulunan, yöre köylülerince ‘katır ini’ olarak anılan bir mağaranın da mermer ocakları tarafından tahrip edildiğini öne sürdü. Çandır köyü çevresindeki mermercilik faaliyetlerinin ilgili yasalara uygun yapılmadığını dile getiren Yılmaz, bu yüzden tarımsal üretimin ve su kaynaklarının büyük zarar gördüğünü de sözlerine ekledi.

O DİLEKÇENİN ARDINDAN ALAN KORUMA ALTINA ALINDI
Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 10 Nisan 2017 tarihinde aldığı 6001 sayılı karara göre Şahinkayası mevkiinde bulunan kültür varlıklarının 1. Derece arkeolojik sit alanı olarak koruma altına alındığı öğrenildi. Arkeolojik sit alanlarının kullanımına ilişkin yasa söz konusu alanda mermer ocağı faaliyetinin yapılmasına izin vermiyor. Koruma kurulunun ilgili kararında, söz konusu alanda can ve mal güvenliğinin sağlanması ve ÇED sahasının sit alanının dışında kalan kısımlarında faaliyet yapılıp yapılamayacağının ilgili kurumlarca değerlendirilmesi gerektiği kaydedildi. Bu kararın ardından yıllardır kültür mirasının bulunduğu bölgede faaliyet yürüten mermer ocağıyla ilgili bir işlem yapılıp yapılmayacağı sorusu gündemde.

Kaynak: gazeteciyazaryusufyavuzblog