Tola’dan TEOG öncesi önemli tavsiyeler

Kısa bir süre önce memurluk görevinden emekli olarak Şule Tola Psikolojik Danışmanlık Merkezi’ni hizmete açan ilimizin önemli Psikologlarından Şule Tola, katıldığı Ne Var Ne Yok programında 27-28 Nisan tarihleri arasında yapılacak Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sınavı(TEOG) öncesinde hem öğrencilere hem de velilere önemli tavsiyelerde bulundu.
BİZİMKİSİ TEDAVİ SÜRECİ DEĞİL
İlk olarak psikoloğa hasta değil, danışanın geldiğini ifade eden Tola, Bizim işimiz bir tedavi süreci değil bir danışmanlık sürecidir. Dolayısıyla kişinin kendisini tanıması, problemlerine çözümler bulabilmesi, kendi hakkında kararlar alabilmesi, kendisini geliştirmesi, çevresiyle, toplumla etkileşim içinde olabilmesi, kaliteli iletişimler kurabilmesi için danışan ile danışman arasında geçen bir süreçtir” dedi.
1990’LI YILLARDA BEN DELİ MİYİM DİYE DİRENÇ GÖSTERİYORLARDI
Isparta’ya 1990 yılında geldiğini belirten Şule Tola, o dönemde insanların ‘ben deli miyim, neden psikoloğa gideceğim’ diyerek direnç gösterdiklerini söyledi. Tola,  sözlerini şöyle sürdürdü: “Anne geliyor, çocuğunda bir sıkıntı olduğunu ısrarla anlatıyor. Ama çocuğu getiremiyoruz. Hanımefendi geliyor, aile içi bir sıkıntı var. Eşini görmemiz lazım. Eşini getirmenin imkanı yok. Isparta halkıyla bunu aştığımızı artık düşünüyorum. Bu konuda gerçekten çok çalıştık. Bunun böyle olmadığını anlatmaya çalıştık. Danışmanlık kişinin kendisini tanıma sürecidir.
AİLESİNİ KAYBETMİŞ ÇOCUĞUN KARŞISINDA PROFESYONELLİĞİMİZİ KORUMAK GERÇEKTEN ZOR
Psikayatrist tedavisi alıp psikiyatrist tarafından bir danışandan destek alması tavsiye edilen danışanlarımız da var. bunu da ayırmak lazım. Ama direkt bize gelenler kişilik problemleri olanlar, aile içi sorunları olanlar, eşiyle, çocuğuyla, anne babayla, kayınvalideyle sıkıntılar yaşayanlar, ergenlik sorunları olanlar. Bazen üst üste anne ve babasını kaybetmiş çocuklar geliyor. Benim en profesyonel olamadığım konu bu. Anne ve babasını kaybetmiş çocuğun karşısında profesyonelliğimizi korumak gerçekten zor.
AİLE DANIŞMANLIĞI BENİM ÖZEL İLGİ ALANIM
Yaz sürecinde destek verebiliyoruz. Öğrencilere danışmanlık yapabiliyoruz. Sınav stresini azaltıyoruz. Meslek seçiminde danışmanlık yapabiliyoruz. İsteyen kurum ve kuruluşlara kişisel gelişim seminerleri verebiliyoruz. Bireysel grup çalışmaları yapıyoruz. Aile danışmanlığı benim özel ilgi alanım.”
ÇOCUKLARDAN ÇOK AİLELER STRESLİ
Öte yandan 27-28 Nisan tarihleri arasında TEOG sınavının yapılacağını hatırlatan Psikolog Şule Tola, Isparta’nın eğitim konusunda çok hırslı bir şehir olduğunu vurguladı. İlimizin okuma ve yazmaya çok önem verdiğini dile getiren Tola, Bazen bakıyorum çocuklardan çok aileler stresli. Aileler çocuklarını sözel olarak yargılamıyor, eleştirmiyor olabilirler. Onları strese sokacak cümleler kurmadıklarını düşünüyor olabilirler. Ama aile içi iletişimde sözel konuşmalardan çok beden dili önemlidir. Beden dili mesajlarını aileler çok kontrol altına alması lazım. Gergin, telaşlı durmayacaksınız. Sınava giderken törene gider gibi gitmeyeceksiniz. Sınav sabahı afaki kahvaltılar yapılmayacak. Çocuğa ben sana güveniyorum, sen en iyisini yaparsın dediğinizde bu çocukta baskı oluşturuyor. Babam benden süper bir şey bekliyor ya yapamazsam diye bekliyorum. Ya da senin sağlığın önemli, sonuç ne olursa olsun benim için önemli olan sensin diyorsunuz. Duyarlı bir çocuk diyor ki demek ki benim bu sınavı kaybetme ihtimalim var. babam, annem bunu görmüş, demek ki ben kazanamayabilirmişiz. Çocuk bu mesajı alıyor” dedi.
ÇOCUĞA GEÇMİŞ BAŞARILARINI HATIRLATABİLİRSİNİZ
Tola, veliler ile öğrencilere şu tavsiyelerde bulundu: “Çocuğa geçmiş başarılarını hatırlatabilirsiniz. Sen futboldan vazgeçtin, televizyonu bu yıl fazla izlemedin, denemelerde bu kadar net yapabildin, elinden geleni yaptın. Sınavda da elinden geleni yap, hakkımızda ne ise o olsun. Yaparsın demek de sıkıntılı oluyor yapamazsan da bir şey olmaz benim için kıymetlisin dersen de sıkıntılı oluyor.
YENİ KONULAR YERİNE PEKİŞTİREMEDİKLERİ KONULARIN ÜSTÜNDEN GEÇSİNLER
TEOG için çok az süre kaldı. Yeni konular çalışmak yerine pekiştiremediklerini düşündükleri konuların üstünden geçmekte fayda var. hiç bilmedikleri bir konuyu ya da çok zorlandıkları bir konuya başlamaları onların yetersizlik duygusu yaşamalarına sebep olur. Bunun için bildikleri konuların üzerinden geçmeleri, eksik konuları tamamlamaları ve deneme çözmeleri lazım. Artık son günlerde kendilerini yıpratmayacak davranışlar içinde bulmaları gerekir. Çocuklar sınavın sonucuna odaklanıyorlar. İster istemez sene başından beri hayalindeki okulu kazanabilmek için çok fazla emek ve çaba sarf ettiler. Milyonlarca stres cümleleri beyinlerinde dönüyor. Annem babam bu kadar masraf etti. Ya kazanamazsam diye düşünüyorlar. Tamamen sonuç odaklı düşünüyorlar. Oysa sonucu değiştirmek onların ellerinde değil. Değiştirilemeyen şeyler kaygıyı artırır. Ama süreci değiştirebilirler. Sürece odaklansınlar. Ben sınava kadar günde kaç soru çözebilirim. Kaç tane daha deneme çözersem başarılı olurum diye odaklansınlar. Amaları, keşkeleri çöpe atsınlar. Masalarına sonuca değil, sürece odaklanacağım, sınav anına kadar sadece sınavı düşüneceğim, sonucu düşünmeyeceğim yazabilirler. Tekrar tekrar bunları beyinlerde tekrarlayarak zihin esnekliğini sağlayabilirler. Üzerinden geçtikleri konuların mutlaka deneme sorularını çözsünler. Çünkü beyin hatırlama merkezliyle çözüm üretme merkezi farklı. Biliyorum dedikleri şeyi soru çözmeden anlayamazlar. Zaten denemelerin amacı neyi bildiğini değil neleri bilmediğini göstermektir. Kalan günlerde neleri bilmediklerini bulup onlara odaklanmaları lazım.
SINAVDAN ÖNCE SALONA GİDİP BAKSINLAR, MASAYLA DUYGUSAL BAĞ KURSUNLAR
Sınavdan önce salonu gidip görmeleri, masaya oturmaları, masayla duygusal bağ kurmaları çok önemli. Kendilerini rahat hissedeceklerdir. Şimdiden sınav anında dışarıdan ve içeriden gelebilecek hiçbir engele izin vermeyeceğim diye bunu tekrarlamaları lazım. Danışanlarımızla bunu çalışıyoruz. YGS’ye son 10 günde kriz anında gelenler oldu. Sınav kelimesini duyması bile ağlamasına yetiyor geç mi kaldık diye gelenler oldu. Hayır. Beynimiz muazzam bir organ. Doğru komut verdiğimiz zaman ters komutlar vermeyelim. Yapamayacağım, başaramayacağım ters komutlardır.
ÇOCUKLARINI YARA BANDI GİBİ GÖREN VELİLERİMİZ VAR
İnsanların parmak izleri tektir. Bizden, çocuklarımızdan başka bir tane daha yok. Nasıl başkalarıyla kıyaslayabilirler. Kesinlikle kıyaslamalarını doğru bulmuyorum. Güvensizlik duygularının çocuklarda yerleşmelerine yol açarlar. Çocukları A, B mesleğini okumalarına veliler karar vermesin. Elbette yardımcı olsunlar. Ama bazen görüyoruz ki çocuklarını yara bandı gibi gören velilerimiz var. kendi yaralarını sarmak için çocuklarını kullanıyorlar. Kendisi doktor olmak istemiş olamamış illa çocuğum doktor olacak diyorlar. Meslek hayatta en önemli 2 karardan birisi. Diğeri de evlilik. Sevebilecekleri meslekleri seçmeleri için çocuklara destek olmalılar.”